Norman Foster - Kiến trúc sư vĩ đại của nền kiến trúc công nghệ cao

Kienviet.net - Norman Foster sinh ngày 1/6/1935 tại Reddish- Stockport nước Anh. Xuất thân từ một gia đình lao động, ông sớm bộc lộ năng khiếu và niềm say mê kiến trúc một cách hết sức tự nhiên. Đặc biệt là sự say mê với các tác phẩm của kiến trúc sư Franhk Lloyyd Wright và Le Corbusier.


Năm 16 tuổi, ông làm việc cho một kho bạc ở Manchester trước khi gia nhập không quân Hoàng gia Anh. Sau đó ông trở thành sinh viên ngành kiến trúc và thiết kế đô thị Trường Đại học Tổng hợp Manchester. Một thời gian sau, ông nhận được học bổng Henry cho khóa học thạc sĩ ở trường Yale. Tại đây ông đã gặp người đồng sự hết sức quan trọng cho khởi đầu sự nghiệp vĩ đại của mình, đó là Richar Rogers.
Vào năm 1962, ông quyết định thành lập nhóm thiết kế “Team 4”- với Richar Rogers và Sue Rogers. Họ đã nhanh chóng đi theo một trường phái thiết kế hết sức hiện đại với các công nghệ kỹ thuật cao được gọi là trường phái High-tech. Sau khi nhóm “Team 4” chia tay, năm 1967 Foster và Cheesman thành lập tập đoàn Foster, sau này đổi tên thành Foster và Cộng sự. Năm 1968, ông bắt đầu hợp tác lâu dài với Richard Buckminster Fuller ở Mỹ cho đến khi Fuller mất vào năm 1983. Những dự án hai người hợp tác thực hiện đã trở thành điển hình và là nhân tố thúc đẩy việc công trình phải gắn với môi trường, không làm tổn hại đến môi trường. Một trong những dự án đó là nhà hát Samuel Beckett. Foster có rất nhiều công trình lớn tại Anh, công trình nổi tiếng nhất là trụ sở chính của Công ty bảo hiểm Willis Faber &Dumas ở Ipswich với 1200 nhân viên.

Trụ sở Willis Faber và Dumas, Ipswich
Công trình hết sự hiện đại này là một minh chứng cho kỹ thuật khoa học tiên tiến của thời đại và đã được coi như một kỳ quan đặc biệt và là niềm tự hào của thành phố. Mặt đứng công trình được phủ toàn kính, đối ngược với khung cảnh và không gian của những công trình cổ kính chung quanh. Những ngôi nhà cổ soi bóng trên nền kính long lanh là một tấm gương phản ánh toàn bộ các hoạt động của khu vực vào ban ngày nhưng lại hoàn toàn trong suốt vào ban đêm, bộc lộ không gian nội thất gồm hai tầng trên làm văn phòng và một bể bơi ở tầng dưới. Đồ án này được xem như một hình mẫu cho sự đáp ứng cũng như hiệu quả về mặt môi sinh. Và khi ánh sáng màu hoàng hôn hắt ra từ những mảnh kính của công trình thì quả là một vẻ đẹp huy hoàng.
Ngay từ những công trình đầu tiên ông thiết kế đã phản ánh rõ nét việc hướng tới một nền kỹ thuật hiện đại và công nghệ cao. Phong cách thiết kế của ông đã mở ra một trường phái kiến trúc mới. Trường phái coi trọng việc dùng công nghệ và kỹ thuật cao phục vụ nhân loại. Ông đã từng nói: “Kiến trúc gắn với con người và với chất lượng sống. Kiến trúc không thể tự tồn tại tách rời. Chúng ta phải tạo nên những công trình sao cho đó chính là công nghệ và văn hóa”.

Sir Norman Foster tại lễ khánh thành quảng trường Trafalgar năm 2003
Ngày nay Norman Foster và Cộng sự triệt để sử dụng mối liên kết chặt chẽ giữa hệ thống máy tính điều khiển và quy luật vật lý cơ bản, chẳng hạn như sự đối lưu không khí nhằm tạo ra một tổ hợp chặt chẽ, thông minh hiệu quả cho công trình như nhà số 30 phố Mary- Hay còn gọi là “Quả dưa chuột” vì hình dáng độc đáo của nó. Toàn bộ mặt đứng của công trình với thiết kế đặc biệt, độc đáo đã có thể tự làm mát và làm ấm không khí mà không cần bất cứ một năng lượng nhân tạo nào.
Ông là kiến trúc sư thứ hai của nước Anh được giải Stirling hai lần. Lần thứ nhất là " nhà để máy bay Mỹ " ở Bảo tàng Chiến tranh đế quốc tại Duxfosd, năm 1998. Lần thứ hai là " tòa nhà 30 phố Mary" , năm 2004. Và rất nhiều giải thưởng lớn, đặc biệt là Giải thưởng Kiến trúc Pritker, năm 1999.
Foster được nhân loại biết đến như một thiên tài trong nền kiến trúc thế giới. Các nhà phê bình nhận xét: Ý tưởng thiết kế của ông còn hơn cả sự không tưởng, nó như một giấc mơ kỳ diệu về không gian. Gần đây nhất ông giành giải thưởng Aga Khan, một trong những giải thưởng lớn về kiến trúc thế giới cho thiết kế Trường đại học Tổng hợp Dầu khí và kỹ thuật ở Bandrar Seri- Malaysia.
Foster có một cuộc sống hôn nhân không phẳng lặng. Ông đã mất người vợ đầu. Bà để lại cho ông bốn người con trai. Sau đó ông lần lượt kết hôn với hai người phụ nữ nổi tiếng khác. Ông có một gia đình với cả thảy 6 người con. Ông thường lái máy bay trực thăng riêng từ nhà đến Công ty ở London.
Norman Foster đã được Hoàng gia Anh phong tặng tước Hiệp sĩ vào năm 1990. Năm 1997 nhận được Huân chương danh dự của Hội đồng Anh. Năm 1999, được phong Nam tước danh dự vùng sông Thame.
Các công trình nổi tiếng của Norman Foster
Tòa nhà 30 St. Mary Axe (London, Anh) tòa nhà chọc trời này còn có tên gọi “The Gherkin” - Quả dưa chuột vì hình dáng của nó giống như một quả dưa chuột. “Quả dưa chuột” đã khiến người ta phải sửng sốt trước một vẻ đẹp độc đáo hiện đại, thi công từ năm 2001 đến năm 2004. 30 St Mary Axe được chính thức khánh thành ngày 28 tháng 4 năm 2004. Tòa nhà sử dụng số lượng thép có tổng chiều dài tương đương dài 22 dặm (35 km). Mặt ngoài của tòa tháp cao 180 mét này được làm từ 24.000 m2 kính, số lượng đủ để bao phủ 5 sân bóng đá

Tòa nhà 30 St. Mary Axe (tòa nhà quả dưa chuột),  London, nước Anh
30 St Mary Axe được thiết kế với rất nhiều yếu tố kiến trúc hiện đại để tiết kiệm năng lượng. Khoảng trống giữa các tầng được thiết kế để tạo thành hệ thống thông gió tự nhiên. Tòa bộ tòa nhà được phủ hai lớp kính để tăng cường chiếu sáng cho các phòng làm việc tạo thành một "quả dưa chuột" phủ kính khổng lồ. Mặc dù phủ toàn bộ kính để tạo thành một đường cong nhưng chỉ có duy nhất tấm kính trên đỉnh tòa nhà được uốn cong, còn lại là các tấm kính phẳng. Trên tầng cao nhất của tòa nhà (tầng 40) có một quầy bar có thể quan sát thành phố đủ 360°. Ở tầng 39 là một nhà hàng. Với hình dáng đặc biệt và vị trí nổi bật của mình, 30 St Mary Axe đã xuất hiện trong rất nhiều bộ phim như Basic Instinct 2, 28 Weeks Later hay A Good Year.

Mái vòm mới cho nhà Quốc hội Đức. Mái vòm Laternenkuppel được cấu tạo chính bằng thép và được phủ bằng hai lớp kính. Với chiều cao 23,5 m và đường kính 40 m mái vòm này đã trở thành biểu tượng của một Berlin hiện đại, một Berlin mới!

Mái vòm mới  nhà Quốc hội nước Đức
Đa số khách tới thăm Nhà Quốc hội đều leo lên trên mái vòm để ngắm Berlin từ trên cao cũng như chiêm ngưỡng kiến trúc mái vòm thật độc đáo của kiến trúc sư tài hoa Norman Foster. Nhà Quốc hội là sự kết hợp hài hòa giữa hiện tại và quá khứ, giữa hiện đại và cổ kính. Và mái vòm kính thể hiện sự hiện đại, sự minh bạch mà một Quốc hội phải có.
Trong mái vòm người ta có thể đi và dừng chân trên hai cầu thang xoắn để nhìn xuống phòng họp Plenarsaal, điều này cũng có nghĩa là bất cứ cử tri nào cũng được "tham gia“ trực tiếp vào hoạt động của Quốc hội.

Nội thất  bên trong công trình mái vòm tòa nhà quốc hội Đức. Ảnh qminhmquan.blogspot
Trung tâm của mái vòm là một cột hình nón mở (light sculptor) với đường kính phía trên 16 m và đường kính phía dưới 2,5 m. Vỏ ngoài của cột được lắp 360 cái gương có khả năng quay theo nhiều hướng, tùy vào mục đích sử dụng từng lúc.
Ban ngày ánh sáng và năng lượng mặt trời sẽ được điều chỉnh qua cột nghệ thuật thị giác ánh sáng và chiếu sáng cho phòng họp Plenarsaal. Mặt khác nó cũng làm nhiệm vụ điều chỉnh ô che nắng để nắng không trực tiếp chiếu vào phòng họp cũng như để tránh nóng. Ban đêm thì quá trình lại ngược lại.
Mái vòm của Nhà Quốc hội Đức không chỉ thực hiện công dụng tiết kiệm năng lượng mà còn là một tác phẩm nghệ thuật cho tất cả mọi người chiêm ngưỡng. Ánh sáng điện của phòng họp sẽ được phản quang ra ngoài và chiếu sáng mái vòm làm nó trông như ngọn hải đăng trên bầu trời Berlin.
Đến thủ đô Berlin, bạn hãy bỏ đôi chút thời gian đến thăm Nhà Quốc hội nằm giữa trung tâm Berlin ngay bên cạnh cổng thành "Brandenburger Tor" nổi tiếng và khám phá một sự kết hợp tuyệt vời giữa phong cách kiến trúc Tân Phục hưng và nghệ thuật kiến trúc hiện đại ngày nay.
Hearst  Tower là một công trình nữa in đậm dấu ấn cá nhân Norman Foster trong thiết kế tòa nhà này. Vẫn với những chất liệu ưa thích, ông sử dụng kính và thép để tạo nên tuyệt tác nằm bên kia bờ Đại Tây Dương. Tòa nhà như khẳng định vững chắc hơn cho tiêu chí mà ông luôn theo đuổi suốt cuộc đời mình trong lĩnh vực thiết kế, một công trình chọc trời không cần thiết phải lập nên những kỷ lục về chiều cao, chính sự thông minh trong cấu trúc mới tạo nên điểm nhấn cho công trình. Bằng việc áp dụng những kỹ thuật tiên tiến, đổi mới trong tư duy xây dựng và kết cấu công trình bên cạnh việc hòa quyện cùng thiên nhiên thông qua các biện pháp thân thiện với môi trường, Norman Foster chính là kiến trúc sư tiên phong trong xu hướng thiết kế mới hiện đại: thông minh thay cho kỷ lục về chiều cao.
Đây thật sự là một tác phẩm vô cùng tinh tế kết hợp giữa lịch sử và phong cách hiện đại pha lẫn chút hoài niệm bên cạnh các công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường. Hearst Tower nổi bật với họa tiết khung thép hình tam giác đều nhau như những đường cắt chéo đan xen trên lớp mặt kính xanh biếc bao bọc toàn bộ phần trên công trình. Các vết lõm sâu, vuông vắn hình thoi nối tiếp đến đỉnh tòa tháp tại bốn góc lại như cho ta cảm giác công trình giống một chiếc bình pha lê Tiệp Khắc với những đường xẻ vô cùng tinh tế.

Hearst Tower, New York, Hoa Kỳ. Ảnh highrise-frankfurt.de
Lần đầu tiên trong lịch sử Bắc Mỹ các kiến trúc sư được thấy một tòa tháp không có bất cứ trụ thép nào theo phương thẳng đứng hiện diện bên trong cấu trúc tầng đế công trình. Chính kết cấu chịu lực đan chéo nhau giúp tiết kiệm đến 20% lượng thép cần cho xây dựng Hearst Tower nhưng vẫn đảm bảo các thông số kỹ thuật tiêu chuẩn. Không những vậy, 90% của 10.480 tấn thép được sử dụng trong xây dựng tòa tháp là vật liệu tái sinh.

Nội thất Hearst Tower. Ảnh highrise-frankfurt.de
Hearst Tower đồng thời cũng là tòa nhà thân thiện với môi trường nhất trong lịch sử thành phố New York. Công trình tiêu tốn ít hơn 26% so với những tòa tháp được xây dựng theo tiêu chuẩn. Bằng việc áp dụng các cảm biến ánh sáng trong phòng, toàn bộ các thiết bị sử dụng năng lượng sẽ tự động được tắt khi không có người sử dụng. Giúp cho việc điều tiết nhiệt độ trong toàn bộ khu nhà, trên mái là hệ thống hứng nước mưa cung cấp cho các ống nhựa chạy dọc bên dưới mặt sàn công trình. Hệ thống sẽ giúp tòa nhà mát hơn vào những ngày hè oi bức và sưởi ấm không gian nội thất khi đông đến. Ngoài ra, hệ thống hứng nước mưa cũng đồng thời cung cấp nước cho việc tưới cây cùng đài phun nước cao đến 3 tầng tại sảnh chính, đài phun nước được mang tên “thác nước băng” (Icefall).
Hearst Tower được xây dựng tại thành phố New York, Hoa Kỳ. Tổng diện tích mặt bằng: 80.000 m² và độ cao tính đến mái là 182 m.  Số tầng: 46. Thời gian xây dựng: 2003 – 2006.
Tại Việt Nam, Công ty Foster + Partners là đối tác thiết kế chính toà tháp đôi VietinBank Business Center, đây là dự án lớn đầu tiên của Foster tại Việt Nam. Toà tháp đôi là công trình tổ hợp văn phòng, khách sạn, trung tâm thương mại và dịch vụ cao cấp do Ngân Hàng VietinBank làm chủ đầu tư chính. Với hai tháp đôi cao 68 và 48 tầng được nối nhau bằng khối nhà 7 tầng cùng 4 tầng hầm, công trình sẽ trở thành điểm nhấn ở cửa ngõ dẫn vào trung tâm Hà nội.

Toà tháp đôi Trung tâm thương mại VietinBank, Hà Nội, Việt Nam
Một số hình ảnh các công trình do Norman Foster thiết kế:

Trụ sở Willis Faber và Dumas, Ipswich, một trong số những công trình đầu tiên của hãng Foster và cộng sự

Phòng hòa nhạc tại Glasgow

Trụ sở Sainsbury, London

Ga Expo MRT
Danh sách các công trình thiết kế:
IBM Pilot Head Office, Portsmouth, Anh ( 1970 – 1971) Trụ sở Willis Faber & Dumas, Ipswich (1970 – 1974) Trung tâm Nghệ thuật Thị giác Sainsbury, Đại học Đông Anglia, Norwich Tháp ngân hàng Commerzbank, Frankfurt am Main HSBC headquarters building và sân bay quốc tế Hong Kong, Hong Kong Nhà ga hành khách tại sân bay quốc tế Stansted London Metro của Bilbao, Tây Ban Nha Cải tạo thư viện Lionel Robbins, Trường Kinh tế London, Anh Tháp Collserola, Barcelona, Tây Ban Nha, (1992) Carré d'Art, Nîmes, Pháp (1993) Redevelopment of the Great Court of the British Museum (1999) Cầu thiên niên kỷ, London (1999) Cải tạo mái vòm nhà Quốc hội Đức, Berlin (1999) Trụ sở Electronic Arts châu Âu, Thụy Sĩ, 2000 Tòa Thị chính London (2000) Ga Expo MRT, Singapore (2001) Ga tàu điện ngầm La Poterie metro, Rennes, Pháp (2001) Trụ sở J Sainsbury, Holborn Circus, London (2001) 30 St Mary Axe — Trụ sở Swiss Re (2003) Cổng Sage Gateshead (2004) Cầu Millau — Pháp (2004) Đài Tưởng niệm Cảnh sát Quốc gia — The Mall, London (2005) Thư viện khoa triết, Đại học Tự do Berlin, Đức (2005) Khoa dược, Đại học Toronto, Canada Tháp Hearst, New York, New York (2006) Sân bay quốc tế thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc (2007) Quảng trường Spinningfield, Manchester (2005 - 2010) Trung tâm Nghệ thuật Trình diễn Dallas, Dallas, Texas
Nguyễn Văn Đức  ( Tổng hợp )
Share on Google Plus

About arcontek

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.
    Blogger Comment
    Facebook Comment